شورای معلمان مدرسه

شورای معلمان مدرسه؛ سنگر اول

مدرسه خط اول جبهه‌ی عمليات براي تحقق اهداف بزرگ نظام آموزشی و محل تجلي فرهنگ و گرايش و خواسته‌هاست. معلم در این بین، در سنگر اول، با روح و روان دانش‌آموزان سر و کار دارد. او برای تحقق مطلوب اهداف آموزشی و تربیتی خود، نيازمند مشورت و استفاده از تجارب و اطلاعات همکاران آموزشی و نیروهای اجرایی و همچنین دیگر دست‌اندرکاران امر خطیر تعلیم و تربیت است.

از سوی دیگر، مدير مدرسه هم براي اداره، برنامه‌ريزي، ارزشيابي و دریافت بازخورد آموزشي از دانش‌آموزان به شوراي معلمان نيازمند است.

شورای معلمان به خوبی می‌تواند به معلمان کمک کند تا رسیدن به اهداف بلند آموزشی برای او میسّر گردد. مدیران مدارس می‌توانند با برنامه‌ریزی مناسب برای برگزاری شورای معلمان، ایشان را در تحقق‌ اهداف‌ نظام آموزشی کشور یاری رسانند.

با توجه به ضرورت عنایت به‌ ويژگي‌هاي‌ روحی و جسمی نسل‌ جوان‌ و تفاوت‌هاي‌ فردی، شرايط جغرافيايي‌ و محيطي‌ و امكانات‌ آنان، می‌توان گفت: شورای معلمان می‌تواند ضمن احترام به مدیریت مدرسه‌ و رعایت استقلال نسبی آن‌، براساس افزايش‌ قدرت‌تصميم‌گيري‌ و با انعطاف‌‌پذيري‌ و به گونه‌ای غير متمركز و همراه با جلب مشاركت‌‌ اولیا، فضاي‌ مدرسه‌ را فعال و پويا سازد‌ و از خلاقیت‌ها و توانمندي‌های ‌مديران‌، معلمان‌ و دانش‌آموزان‌ و اولیای آنان به‌‌خوبي‌ بهره‌برداری کند.

از منظر علمي، مدرسه يک نهاد اجتماعي به شمار می‌آید است که لازم است به شیوه‌ی گروهي و با استمداد از همه‌ی کساني که در زمینه‌ی آموزش و پرورش مسئوليتی يا تخصصی دارند اداره شود.

نقش‌ مهم آموزش‌ و پرورش‌ در بهینه‌سازي‌ و توسعه‌ی‌ زندگي‌ هر شخص در ابعاد فردي‌ و اجتماعي‌، موجب ‌شده ‌است‌ جامعه‌ انتظار داشته‌ باشد كه‌ مدرسه‌ محيطي‌ بالنده، پويا و زمينه‌ساز برای پرورش‌ استعدادهاي‌ دانش‌آموزان آنان‌ باشد. تحقق‌ اهداف‌ نظام آموزشی کشور ‌ و ضرورت توجه‌ به‌ ويژگي‌هاي‌ روحی و جسمی نسل‌ جوان‌، تفاوت‌هاي‌ فردی، شرايط جغرافيايي‌ و محيطي‌ و امكانات‌، ايجاب‌ مي‌نماید که مدیریت مدارس‌ همراه با استقلال نسبی، براساس افزايش‌ قدرت‌تصميم‌گيري‌ و با انعطاف‌‌پذيري‌ و به گونه‌ای غير متمركز و همراه با جلب مشاركت‌‌ اولیا بتواند فضاي‌ مدرسه‌ را فعال و پويا سازد‌ و از خلاقیت‌ها و توانمندي‌های ‌مديران‌، معلمان‌ و دانش‌آموزان‌ به‌‌خوبي‌ بهره‌برداری کند.

در این زمینه، شوراي معلمان یکی از بهترين مراکز برای شناخت این توانمندی‌ها و خلاقیت‌ها و اولین مرکز تصميم‌گيري در سازمان‌هاي آموزشي به‌شمار می‌آید. از نظر برخی صاحب‌نظران کار شوراي معلمان مشارکت کردن در امر تصميم‌گيري و حق معلمان است. معلمان حق دارند در امور مدرسه نقش داشته باشند.

اهمیت شورا و مشورت

اصولاً شورا و مشورت از جمله مباحث مهمي است كه فرهنگ اسلامي به آن توجه ویژه‌ای کرده است. اختصاص سوره‌ای با نام «شوری» در قرآن نشان دهنده‌ی اهمیت مشورت در فرهنگ اسلامی است. اهمیت این سخن وقتی بیشتر معلوم می‌گردد که می‌بینیم پیامبر گرامی (ص)، که خود عقل کل است، از سوی خداوند مأمور می گردد با مرد مشورت کند:

«و شاورهم فی الامر».

قرآن کریم (آل عمران: 159)

به طور کلی، مشاوره با مردم در مسائل گوناگون زندگي، موجب دست‌یابی به راه حل‌هاي بهتر می‌شود و اشتباهات جلوگیری می‌کند.

در احادیث معصومان (علیهم‌السلام) نیز به مشاوره برای حسن اجرای امور تأکید شده و به‌عکس از خودرأیی نهی گردیده است. برای نمونه، حضرت علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند:

«من استبد برأیه هلک و من شاور الرجال شارکها فی عقولها»؛ هرکس خودرأی باشد هلاک می‌گردد و هرکس با مردان مشورت کند در عقل‌های آنان شریک می‌شود.

حضرت علی (علیه‌السلام)

اهمیت شورای معلمان

در این میان، در مدرسه، که از اركان مهم جامعه به شمار می آید، تصميم‌گيري صحيح و اصولی، که مبتني بر تعليم و تربيت اسلامي باشد، از اهميت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. معلمان به درستی می‌توانند در صحت تصميم‌گيري مسئولان مدرسه و حتی ادارات آموزش و پرورش نقش خاصی داشته باشند. این مهم در شورای معلمان محقق می‌شود.

جلسات شوراهای معلمان، به طور کلی، محل بررسی نظرات، طرح ها و عقاید نیروهای آموزشی و پرورشی در مدارس است. این شوراها می‌توانند به‌خوبی حس مسئولیت‌پذیری، مشارکت‌جویی و تعلق فرد به گروه را تقویت کنند. شورای معلمان مدرسه نمادی از رهبری، حسن تدبیر، آزاداندیشی، سعه‌ی صدر و احترام به کرامت انسانی است که از سوی مدیر مدرسه ابراز می‌شود و ادارات آموزش و پرورش می‌توانند در تقویت آن نقش مؤثری داشته باشند.

براساس آیین‌نامه اجرایی مدارس، مدرسه‌ با همكاري‌ همه‌ی كاركنان‌ و با مشاركت‌ دانش‌آموزان‌ و اولياي‌ آنان‌ – البته زير نظر مدير مدرسه‌ – اداره ‌مي‌شود.

در فصل‌ دوم این آیین‌نامه، اركان‌ و شوراهاي‌ مدرسه‌ مشخص شده‌اند که عبارتند از:

• 1. مدير مدرسه‌؛
• 2. شوراي‌ مدرسه‌؛
• 3. انجمن‌ اوليا و مربيان‌؛
• 4. شوراي‌ معلمان‌؛
• 5. شوراي‌ دانش‌آموزان‌.

همان‌گونه که پیداست، شورای معلمان جایگاه قانونی دارد و نظر به اهمیت نقش آن در پیشبرد امور آموزشی و پرورشی مدارس، بر آن تأکید شده است.

مشورت كردن محاسني دارد که بر هیچ خردمندی پوشیده نیست؛ همچون دل‌جویی از نيروها و دخالت دادن آن‌ها در تصميم‌گیری، شكفتن استعدادها، امکان گزينش بهترين نظر، جلب علاقه و ایجاد انگیزه براي اجراي تصميم درست.

بدین روی، شوراي معلمان مدرسه، که متشکل از معلمان و نیروهای اجرایی مدرسه است، برای بحث و تبادل نظر با همکاران و هماهنگي در امور آموزشي، پرورشي و اداري مدرسه و جلب مشاركت معلمان در حسن اجرای امور آموزشي و پرورشي و اداري مدرسه تشكيل مي‌شود.

دنياي امروز با تغيير و تحولات سريع و پیوسته همراه است. ضرورت پاسخ به نيازهاي دانش‌آموزان ايجاب مي‌کند دانش روز به شکل جديد و درست به دانش‌آموزان ارائه شود. تغيير در محتوا و روش بدون مشورت با دیگر معلمان میسّر نيست. اين کار در شوراي معلمان محقق مي‌شود؛ آنجا که محل تبادل تجربه‌هاست.

شوراي معلمان همچنین نقش بسزايي در ايجاد علاقه به کسب مهارت در نيروهاي انساني دارد. نیروهای تازه کار در این جمع، به خوبی از پیش‌کسوتان خود کسب تجربه می‌کنند و با علاقه و مهارت بیشتر به کار خطیر خود می‌پردازند.

این شورا محل مناسبی براي شناخت مشکلات آموزشی و تربیتی مدرسه و مرکز خوبی برای طرح و ارائه‌ی راه حل و ايجاد روحيه‌ی همکاري بین نیروهاست. به‌جرئت می‌توان گفت: مرکز هر سازمان آموزشي شوراي آن  است.

معلمان و دست اندرکاران امر آموزش و تربیت در مدرسه برای بحث و تبادل نظر و نیز هماهنگي با یکدیگر و جلب مشارکت و همراهی همکاران برای حسن اجرای آموزش و پرورش، لازم است هر ماه یک یا دوبار گرد هم آیند و در دنياي پر تحول امروزی، که با تغييرات سريع و پیوسته مداوم همراه است، پاسخ‌گوي نيازهاي امروز و فرداي دانش‌آموزان باشند تا بتوانند دانش روز را در قالب روش‌هاي جديد به دانش‌آموزان ارائه دهند.

شما می‌توانید دفتر ثبت صورت‌جلسات شورای معلمان و نیز دیگر محصولات آموزشی مرتبط را از سایت ما خریداری کنید.

مشارکت در امور مدرسه، که برترین تجلی آن شورای معلمان است، از جمله‌ی مؤثرترین شیوه‌های برقراری روابط انسانی در سازمان‌ها، به‌ویژه مدرسه است. «مشارکت» را می‌توان مجموعه اقداماتی دانست که میزان نفوذ و مسئولیت معلمان، دانش‌آموزان و اولیای آنان را در تصمیم‌گیری افزایش می‌دهد و نوعی تعلق در آنان نسبت به مدرسه ایجاد می‌کند.

مدیریت مبتنی بر مشارکت دیگران، مدرسه را در نیل به اهداف آموزشی و تربیتی‌اش یاری می‌رساند. هرقدر تصمیم‌ها بیشتر مبتنی بر فکر و مشارکت افراد باشند قوّت و صحت بیشتری دارند. معمولاً این‌گونه است که موضوعاتی که به رأی همگان گذاشته می‌شوند از اشتباهات کمتری برخوردارند و اگر هم با اشتباهی مواجه شود چون همه در آن دخیل بوده‌اند از تبعات تشتت‌آمیز بعدی در امان است.

از منظر  اسلام نیز مدیریت و رهبری مبتنی بر شوراست. حتی پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نیز مأمور بود در انجام امور با مؤمنان مشورت کند. مشورت تحمل بار سنگین مدیریت را بر مدیر آسان، و  در این امر خطیر به او کمک می‌کند.

پلتیه (1998) اعتقاد دارد: در سال‌های اخیر، بیش از همه، وظایف مدیران مدرسه مورد سؤال واقع گردیده  است. به همان سطح که اختیارات بیشتری به مدیران تفویض شده، وظایف و مسئولیت‌هایشان هم سنگین‌تر و با چالش‌ها بیشتری مواجه‌اند شده‌اند. این در حالی است که منابع محدودتر از گذشته شده است. در حال حاضر، مدیریت مدرسه به مهارت بیشتر و دانش گسترده و تخصص حرفه‌ای مدیر نیازمند است. او باید بتواند جامعه را به همیاری بطلبد و مدرسه را با مشارکت دیگران به خوبی رهبری نماید. او باید بتواند در تنش‌ها میانجیگر، برای معلمان در رشد تخصص‌های حرفه‌ای‌شان مشوّق،  و عامل تغییر و تحول در مدرسه باشد.

از جمله رسالت‌هایی که برای شورای مدرسه مد نظر است تبادل نظر جمع شورا (متشکل از معلمان و عوامل اجرایی و دفتری) در امور مدرسه است. اگرچه مدرسه مجموعه‌ای متشکل از تعداد مشخصی دانش‌آموز و معلم و عوامل اجرایی است، اما به واقع، با دنیای علمی – آموزشی و تربیتی دانش‌آموزان و نیز وظیفه و مسئولیت خطیر معلمان در ارتباط است. بنابراین، نقش و عمل هر یک از افراد این مجموعه بر دیگر افراد و حتی کل جامعه اثرگذار است. بدین روی، لازم است هراز گاهی معلمان و دست‌اندرکاران این مجموعه گرد هم آیند، مسائل را با یکدیگر مطرح کنند و از هم راه جویند و برای ارتقای مجموعه طرحی دراندازند. این هم در شورای معلمان متبلور می‌شود.

اهداف شوراي معلمان

برای برگزاری شورای معلمان اهدافی متصور است که در ذیل، به برخی از آن‌ها اشاره می شود:

1. بالابردن كارايي و مهارت‌های حرفه‌ای معلمان؛
2. بهبود جوّ سازماني و تقویت روحيه‌ی كاركنان؛
3. بازگويي تجربه‌ها؛
4. بررسي اهداف نظام تعليم و تربيت و تعیین فاصله‌ی فعالیت‌های مدرسه با آن‌ها؛
5. راهنمايي معلمان تازه‌کار و تازه‌سازی اطلاعات معلمان باسابقه؛
6. تصحيح روش‌های معلمان و نیروهای اجرایی مدرسه.
7. ارزيابي افراد از خود و ديگران؛
8. بررسي وضعیت درسی، رفتاري و انضباطی دانش‌آموزان؛
9. احترام نهادن به شخصيت و مسئوليت معلمان.

وظایف‌ شورای‌ معلمان‌

مطابق آیین‌نامه اجرایی مدارس،  برای بحث‌ و تبادل‌ نظر در مسائل آموزشي‌، پرورشي‌ و اداري‌ مدرسه‌ و جلب مشاركت‌ معلمان‌ در جريان‌ آموزش‌ و پرورش و امور اداري‌ مدرسه‌، شوراي‌ ‌معلمان‌ با حضور معلمان‌، مربيان‌ و مشاوران‌ مدرسه‌ تشكيل‌ مي‌شود.

وظایف شورای معلمان عبارت است از:

1. نظارت‌ بر همسویی‌ برنامه‌ها و فعالیت‌های‌‌ مدرسه با چارچوب‌ اهداف‌ مصوب‌ دوره‌ی‌ تحصیلی‌؛
2. تهیه‌ی‌ برنامه‌ها و فعالیت‌های‌ آموزشی‌ و پرورشی‌ مدرسه‌ و همکاری‌ در اجرای‌ آن‌ پس‌ از تأیید شورای‌ مدرسه‌؛
3. 3.     بودجه‌بندی‌ برنامه‌ی‌ درسی‌ با رعایت‌ مقررات‌ و ارائه‌ی‌ آن‌ به‌ شورای‌ مدرسه‌ برای تأیید؛
4. 4.     بررسی‌ و تبادل‌ نظر درخصوص چگونگی‌ افزایش‌ اثربخشی‌ روش‌های‌ تدریس‌؛
5. طرح و بررسی راه‌های جلب مشارکت‌ فعال‌ دانش‌آموزان‌ در فعالیت‌های آموزشی‌ و پرورشی؛
6. بحث در خصوص ارتقای‌ کیفیت‌ برنامه‌های‌ آموزشی‌ و پرورشی‌ و بررسی‌ علل‌ افت‌ تحصیلی‌ دانش‌آموزان‌ و برنامه‌ریزی‌ برای‌ رفع آن‌؛
7. همکاری در تنظیم‌ برنامه‌های‌ پرورشی‌، تقویت‌ اعتقادات‌ دینی‌ و آداب‌ اسلامی‌ در دانش‌آموزان‌؛
8. تبادل‌ نظر به‌ منظور هماهنگ‌ کردن‌ نحوه‌ی‌ تشویق‌ و تنبیه‌ دانش‌آموزان‌؛
9. تبادل‌ نظر و تصمیمات لازم درخصوص بهبود اداره‌ی‌ مدرسه‌؛
10. بررسی محتوای‌ کتاب‌های‌ درسی‌ و انعکاس‌ نظرات اصلاحی همکاران به‌ مسئولان‌ ذی‌ربط؛
11. تبادل‌ نظر و هماهنگی‌ درخصوص استفاده‌ از وسایل‌ کمک آموزشی‌ و کارگاهی‌؛
12. طرح‌ راه‌کارهای‌ مناسب‌ برای‌ تشویق‌ دانش‌آموزان‌ به‌ مطالعات غیردرسی‌؛
13. هماهنگی‌ درباره‌ی نوع‌ و میزان‌ تکالیف‌ درسی‌ متناسب‌ با نیازها، استعدادها و علایق‌ دانش‌آموزان‌؛
14. بررسی و برنامه‌ریزی‌ درزمینه‌ی کلاس‌های‌ فوق‌ برنامه‌ با مشارکت‌ انجمن‌ اولیا و مربیان؛
15. بررسی‌ و معرفی منابع‌ آموزشی‌ و کمک‌ آموزشی‌ برای استفاده در مدرسه (کتاب‌، نشریه‌، نوار، فیلم، نرم افزار و مانند آن) ؛
16. انتخاب‌ نماینده‌ معلمان‌ برای‌ معرفی به شورای‌ مدرسه‌ و انجمن‌ اولیا و مربیان؛
17. تعيين‌ پايه‌ی‌ تحصيلي‌ دانش‌آموزان‌ و ارائه‌ی پيشنهاد به‌ شوراي ‌مدرسه‌.

توصیه میشود از برنامه ویژه ی مدرسه و برنامه تعالی پوشه کار معلم و دانش آموزمدرسه دیدن نمایید.

چارچوب برگزاری شورای معلمان

هر شورا باید در چارچوبی برگزار شود؛ چارچوبی که رویی در قبل از تشکیل شورا دارد، رویی در خود شورا، و رویی در بعد آن. بدین منظور، نکاتی که در این باره باید بدان توجه شود به اجمال ذکر می‌گردد:

الف. نکاتی که لازم است پیش از برگزاری شورا در نظر گرفته شود:

1. هدف از برگزاری شورا چیست؟
2. زمان شورا چه روز و ساعتی است؟
3. مدت زمان در نظر گرفته شده برای شورا چه قدر است؟
4. موضوعات محل بحث در شورا کدام هاست؟
5. افرادی که باید در شورا شرکت کنند کیانند؟
6. آیا شورا میهان هم دارد؟ میهمانان شورا چه کسانی اند؟
7. مکان برگزاری شورا کجاست؟
8. آیا امکاناتی که برای برگزاری مطلوب شورا نیاز است فراهم آمده؟
9. آیا اعضای هیأت رئیسه (مدیر شورا، دبیر اجرایی، منشی) در جریان هستند؟
10. آیا زمان‌بندی لازم برای بررسی هر یک از موضوعات جلسه و زمان اظهار نظرات هر یک از مدعوین مشخص شده است؟
11. آیا زمان شورا، مکان شورا و موضوع بحث از قبل به اطلاع مدعوین رسانده شده است تا با آمادگی لازم در جلسه حضور یابند؟

ب. نکاتی که لازم است در حین برگزار شورا بدان توجه شود:

1. شورا در رأس ساعت مقرر شروع می‌شود.
2. دبیر شورا نکات لازم را در خصوص موضوع جلسه و زمان‌بندی طرح مسائل توسط حاضران مطرح می‌کند.
3. دبیر شورا جلسه را مدیریت می‌کند.
4. موضوعات از قبل اطلاع داده شده مطرح و اعضا در خصوص آن نظراتشان را بیان می‌کنند.
5. هر یک معلمان در شورا، پیشنهادات خود را در رابطه با مسائل مطرح در مدرسه مطرح می کند و برای تصمیم‌گیری سایر اعضای شورا نظرات خود را ابراز می‌دارند.
6. بخشنامه‌های ارسالی آموزش و پرورش و انتظارات اداره، در جلسات شورا مطرح و برای حسن اجرای آن از معلمان نظرخواهی می‌شود.
7. برای افزایش توانمندی هر یک از معلمان، در هر رشته ی درسی معلمان گروه بندی می‌شوند. هریک از معلمان با شرکت در این گروه تخصصی و همکاری با دیگر معلمان هم رشته‌ی خود در مدرسه، به هم‌افزایی کاری و تبادل تجربه و اتخاذ وحدت رویه در آموزش، برگزاری امتحانات و دیگر مسائل ذی‌ربط می‌پردازند.
8. 8.      صورت‌جلسات شورای معلمان و مصوبات شورا توسط منشی جلسه ثبت و برای پی‌گیری و مراجعات بعدی در مدرسه نگه‌داری می‌شود. منشی جلسه مفاد جلسه و تصمیمات یادداشت شده را به امضای حاضران می‌رساند.
9. در جایگاه خود، از میهمانان برای اظهار نظر و ابراز سخن دعوت می‌شود.
10. وظایف هر یک از مدعوین نسبت به موضوع جلسه مشخص و به آن‌ها گوشزد می‌گردد.
11. دبیر جلسه موضوعات مطرح شده را جمع‌بندی می‌کند.
12. مدیر جلسه در اولین جلسه شورا، زمان برگزاری دوره‌ای جلسات را تا پایان سال به اطلاع اعضا می‌رساند.
13. با هدایت قبلی مدیر جلسه، از معلمان شورا پذیرایی می‌شود.
14. جلسه در ساعت مقرر به پایان می‌رسد.

حضور مسئولان اداری در جمع شورا بر ارزش و اهمیت آن می‌افزاید.

  ج. نکاتی که پس را از برگزاری جلسه باید بدان‌ها توجه شود:

1. دبیر جلسه مصوبات را در تابلوی اعلانات دفتر دبیران نصب می‌کند.
2. دبیر جلسه در فاصله اتمام جلسه تا برگزاری جلسه بعدی وظایف و مسئولیت‌های هر یک از اعضای شورا را به آن‌ها یادآوری می‌کند.
3. دبیر جلسه با همیاری مدیر، مصوبات را تا حصول به نتیجه پی‌گیری می‌کند.

مسائل مهمی را که لازم است در شورای معلمان مطرح شود می‌توانید در سایت ما ملاحظه کنید.

موضوعات مفید برای طرح در شورای معلمان

• دغدغه‎ های معلمان در خصوص مسائل آموزشی و تربیتی و اجرایی مدرسه؛
• طرح نکات تربیتی؛
• بررسی مسائل عمومی مدرسه؛
• یادآوری نکات آموزشی؛
• بررسی مسائل درسی مدرسه؛
• برنامه‌ریزی برای آینده مدرسه (مدرسه‌ی پیش رو)
• طرح موضوع امتحانات (زمان، مکان، نحوه‌ی برگزاری، طرح سؤالات، و مسائل مرتبط با بحث)؛
• برگزاری مسابقات علمی، ورزشی، تربیتی و المپیادهای دانش‌آموزی؛
• طرح برگزاری جلسات آموزش اولیا؛
• پی‌گیری مسائل جلسات قبل شورا؛
• بررسی روش‌های تدریس معلمان و طرح روش‌های نوین تدریس؛
• معرفی کتاب‌ها و نشریه‌های آموزشی و تربیتی؛
• سخنرانی صاحب‌نظران در خصوص مسائل علمی، تربیتی و اداری آموزش و پرورش؛
• نمایش فیلم‌های آموزشی و تربیتی؛
• طرح مسائل جاری مدرسه و رسیدگی به آن‌ها؛
• تصمیم‌گیری درباره‌ی موضوعاتی که طبق آیین‌نامه اجرایی بر عهده‌ی شوراست؛
• بررسی علل افت تحصیلی دانش‌آموزان و برنامه‌ریزی برای جبران؛
• تعیین میزان و چگونگی تکالیف دانش‌آموزان؛
• بررسی نحوه‌ی پرکردن اوقات فراغت دانش‌آموزان؛
• آشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات و معرفی سایت‌های آموزشی مناسب؛
• ·        بررسی طراحی سؤالات امتحانی و ارزشیابی پایانی؛
• بررسی طراحی سؤالات امتحانی و ارزشیابی کلاسی؛
• بررسی نحوه و شیوه‌های تشویق دانش‌آموزان؛
• بررسی نحوه و شیوه‌های تنبیه دانش‌آموزان؛
• ·        بررسی تفاوت‌های فردی دانش‌آموزان و راه‌های برخورد با آن‌ها؛
• ·        تشکیل گارگاه‌های آموزشی درزمینه‌ی الگوهای تدریس، اقدام‌پژوهی، طراحی سؤالات و استفاده از فناوری‌های نوین؛
• ·        بررسی مشکلات رفتاری، عاطفی ، روانی و درسی دانش‌آموزان و ارائه‌ی راه‌کارهای عملی؛
• بررسی نحوه‌ی ارتباط صحیح با اولیا؛
• بررسی نحوه‌ی ایجاد انضباط در دانش‌آموزان؛
• بررسی نحوه و انواع آموزش مهارت‌های زندگی به دانش‌آموزان؛

شورای معلمان؛ نماد همراهی و شور و احساس

پیشنهاداتی برای برگزاری بهتر جلسات شورای معلمان

• برگزاری مسابقات متناسب در برخی جلسات شورا برای ایجاد انگیزه‌ی شرکت در شورا و عمل به مفاد بخشنامه‌ها و مصوبات جلسات شورا؛
• تقدیر از معلمان در جلسات شورا؛
• اداره‌ی جلسات به صورت کارگاهی؛
• ارائه‌ی یک یافته مرتبط با کار معلمی در هر جلسه‌ی شورا توسط یکی از معلمان؛
• ارائه‌ی روش‌هاي آزمون‌سازي، طراحي و توليد وسايل كمك آموزشي و نحوه‌ی استفاده از آن‌ها؛
• توجه به زمان مناسب برای برگزاری جلسه: زمان مناسب زمانی است که بتوان بیشترین بهره را از توان افراد در جهت اهداف جلسه به دست آورد.
• توجه به مکان مناسب برای برگزاری جلسات:  مکان مناسب برای برگزار جلسات می‌تواند در ایجاد زمینه‌ی مناسب برای تشکیل شورا مؤثر باشد. کتابخانه یا اتاقی که دارای ظاهری چشم‌نواز، مطبوع و آرام باشد برای این منظور مناسب است.
• نحوه‌ی اداره‌ی جلسات: موفقیت جلسات بیش از همه به مهارتی بستگی دارد که در اداره‌ی جلسه به‌کار برده می‌شود. بجاست به‌جای ریاست کلیشه ای مدیر مدرسه بر شورا، کسی که توانمندی و مهارت بیشتری دارد مدیر شورای معلمان گردد.
• نمایش برخی فیلم‌های متناسب با تدریس و تربیت دانش‌آموزان موجب افزایش بهره‌وری جلسات شورای معلمان می‌گردد.
• دعوت برای حضور در جلسه شورای معلمان از مهمانانی که حرف و حضورشان در جهت کار معلمی و مسائل مرتبط با کار مدرسه است.
• برگزاری گاه به گاه جلسات در فضای غیر کلیشه‌ای مدرسه؛ مانند باغ یا مسجد یا حرم یا مانند آن؛

برخی قوانین شورای معلمان

• ریاست‌ شورای‌ معلمان‌ بر‌ عهده‌ مدیر و در غیاب‌ وی،  بر عهده‌‌ی نایب‌ رئیس‌ است‌ که‌ توسط شورای‌ معلمان‌ تعیین‌ می‌شود. مدیر مدرسه‌ مسئول‌ تعیین‌ دستور جلسات‌ و اجرای‌ تصمیماتی‌ است‌ که‌ گرفته می‌شود.
• تبصره‌: مدیر مدرسه‌ می‌تواند در صورت‌ لزوم‌، از متخصصان‌ تعلیم‌ و تربیت‌، معلمان‌ بازنشسته‌، کارشناسان‌ و مسئولان‌ آموزش‌ و پرورش‌ و اولیای‌ دانش‌آموزان‌ برای‌ شرکت‌ در شورای‌ معلمان‌ و تبادل‌ نظر در زمینه‌های‌ مربوط دعوت‌ کند.
• تبصره‌: دبیر شورای‌ معلمان‌ در اولین‌ جلسه‌، توسط اعضای‌ شورا تعیین‌ می‌شود. وی موظف‌ است‌ خلاصه‌ای‌ از مذاکرات‌ یا تصمیمات‌ گرفته شده در هر جلسه‌ را ثبت‌ کند و به‌ امضای‌ اعضای‌ شورا برساند.
• تبصره: شورای‌ معلمان‌ می‌تواند به‌ منظور انجام‌ بهتر وظایف‌ خود، گروه‌های‌ درسی‌ و آموزشی‌ تشکیل دهد.
• مدیران‌ مدارس‌ موظفند اولین‌ جلسه‌ی شورای‌ معلمان‌ را حتی‌ الامکان‌ قبل‌ از بازگشایی‌ مدارس‌ و حداکثر تا ده‌ روز پس‌ از آن‌ تشکیل‌ دهند. جلسات‌ شورای‌ معلمان‌ – دست کم – هر ماه‌ یک‌ بار تشکیل‌ می‌شود.

راه‌کارهاي بهسازی و غنابخشی به شوراي معلمان 

• اطلاعات معلمان نسبت به شورا و اهمیت آن وظايف و اختيارات آن‌ افزایش پیدا می‌کند.
• زمان شروع و پایان جلسات شورا با نظرات معلمان تنظيم شود.
• مكان شورا مشخص باشد و نکاتی از قبیل ظرفیت، روشنایی، دما، صندلي، صوت  و آرامش در آن رعایت شود.
• بخش اول جلسه به شنیدن نظرات معلمان اختصاص یابد.
• مدیر در جلسات شورا تنها سخنگو نباشد.
• انگیزه تشكيل شورا آشنايي معلمان با شيوه‌نامه‌ها، قوانين، شرح وظايف، امتحانات، نظام نمره‌دهی، الگوهاي برتر تدريس، روش‌هاي جدید ارزشيابي و شیوه‌ی فعال کردن دانش‌آموزان در فرايند آموزش باشد.
• تصميمات گرفته شده در جلسات شورا توسط دبیر جلسه و نماینده‌ی معلمان پی‌گیری شود.
• شورا به صورت نوبتی توسط معلمان اداره شود.
• جلسات به صورت منظم و مستمر برگزار شود و اهدف‌های آموزشی، انتظارات مدرسه از كاركنان و ملاك‌هاي ارزشيابي بیان گردد.
• به منظور آگاهي از مشكلات معلمان و تبادل نظر درخصوص آن‌ها در جلسات بحث شود.
• مدير در جلسات شوراي معلمان شرکت کند و برای اظهار نظر، به معلمان فرصت بدهد.
• مدير مدرسه با سعه ی صدر و مناسب با نظرات معلمان برخورد کند.
• جلسات برای رسيدن به نتایج مورد نظر برگزار شود و نه انجام وظيفه رفع تكليف.
• معلمان به صورت نوبتي در شورا تدریس خود را ارائه دهند تا به الگوهاي برتر تدريس مجهز شوند.
• از طرح مسائل حاشيه‌اي در جلسات اجتناب شود تا زمان شورا طولانی و منجر به مشاجرات نگردد.
• برای آشنایی معلمان شورای معلمان با طرز تهيه‌ی طرح درس، شیوه‌ی تدريس، نحوه‌ی استفاده از فناوري‌های جدید برای آموزش و تدریس از استادان مجرب و متخصص دعوت به عمل آید.
• معلمان از سوی مدير مدرسه در جلسات شورا تحقیر و توبیخ نشوند.
• برای آشنا كردن معلمان با مؤسسات علمي و آموزشي، گزارشی تهیه و در جلسات شورا مطرح شود.
• برای افزایش توان علمی معلمان، مقالات علمي توسط ایشان تهیه و در شورا مطرح گردد.
• براي پربار كردن جلسات شورا، از صاحب‌نظران مسائل تربيتي و مسئولان شهر دعوت به عمل آید.
• بر وقت‌شناسی شركت‌كنندگان، آشنايي با موضوع بحث، ارائه‌ی تجربيات و احترام به نظرات ديگران تأکید شود.
• محتواي شورا باید علاوه بر افزايش اطلاعات علمي و شغلی معلمان، بر خلاقيت و ابتكار آنان نیز بیفزاید و به حل مشكلات آنان كمك رساند.
• براي رفع مشكلات آموزشي و پرورشي، از اولياي متخصص دانش‌آموزان برای شرکت در جلسات دعوت شود.
• موضوعات بحث شده در هر جلسه نوشته شود و برای پی گیری به مدير مدرسه ارائه گردد.

صورت‌جلسات شورای معلمان منبع ارزشمندی است برای مراجعات بعدی

علل رکود جلسات شورای معلمان 

1. باور نداشتن یا نبود شناخت کافی برخی از مدیران به تأثیر شورا؛
2. فقدان برنامه‌ و کم‌محتوایی جلسات؛
3. اداره‌ی غیر صحیح و غیر مؤثر جلسات؛
4. رعایت نکردن نظم جلسه توسط برخی از مدیران؛
5. نامناسب بودن زمان یا مکان برگزاری جلسه؛
6. عجله در شروع و ختم جلسه؛ 
7. ارائه‌ ندادن گزارشی از اقدامات انجام شده درخصوص مصوبات جلسات قبل؛
8. بی‌توجه به توانایی معلمان از سوی مدیر؛
9. متکلم وحده بودن مدیر در برگزاری جلسه؛
10. 10.  نبو وسایل پذیرایی و جاذبه‌های لازم برای برگزاری جلسات؛
11. 11.  حضور معلمان خسته و بدبین در شورا؛
12. 12.  حضور معلمانی که نوآوری را با استهزا تخطئه می‌کنند؛
13. 13.  باور نداشتن برخی از معلمان به تأثیر جلسات شورا؛
14. 14.  فقدان انگیزه‌ی کافی برای شرکت در جلسات از سوی معلمان؛
15. 15.  مشغله‌های معلمان به مسائل غیر علمی و آموزشی به علل اقتصادی؛
16. 16.  نبود آموزش و نظارت لازم برای تشکیل جلسات شورای معلمان و کیفیت‌بخشی به آن‌ها از سوی ادارات و کارشناسی‌ها شورای معلمان؛
17. 17.  محسوس نبودن نتایج تصمیمات شورا در جریان امور مدرسه؛
18. 18.  عدم تمایل به کار گروهی در مدارس و گرایش به فرد‌گرایی؛
19. 19.  حضور نیافتن کارشناسان مشاوره، روان‌شناسی، مدیریتی و  اداری اداره‌ی متبوع در جلسات شورا؛
20. 20.  یکنواحتی و تکراری بودن جلسات؛
21. 21.  تصور معلمان بر تکراری و غیر آموزنده بودن جلسات شورا؛
22. 22.  تصور معلمان بر فقدان ضمانت اجرایی تصمیمات شورا؛
23. 23.  محافظه‌کار بودن برخی مدیران مدرسه  و طرد برخی ایده‌ها و طرح‌های نوآورانه‌ی مطرح شده در جلسات از سوی معلمان.

سخن پایانی اینکه شورای معلمان می تواند بسان یک کارگاه آموزشی، با برنامه‌ریزی درست، حسن مدیریت و حسن اجرا، معلمانی تربیت کند فرهیخته، دانشمند و متعهد، و علاوه بر زدودن نقاط ضعف معلمان تازه‌کار، با رشد شخصیت آنان، و رساندن آنان به بلوغ فکری و تجربیات کاری ارزشمند، ایشان را به سازندگان جامعه و مربیان دلسوز و توانمند تبدیل کند تا خود را در سرنوشت مدرسه و بلکه جامعه مؤثر ببینند و به نیروی محرّک خوبی برای پیشرفت جامعه تبدیل شوند و این فقط از عهده‌ی شورای معلمان برتر ساخته است.

برخی دیگر از محصولات فرهنگی ما را مشاهده می‌کنید. برای سفارش خرید و مشاهده دیگر محصولات، لطفا  به سایت ما مراجعه نمایید.

منابع

1. شریف رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه، ج 1، ص 500.
2. آمدی، عبدالواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم، ج 1، ص 628، قم، دارالکتاب الاسلامی، 1410.
3. بازرگان، زهرا، «رویکردهای نوین در مدیریت آموزشی»، مجله روان‌شناسی و علوم تربیتی، سال سی و سوم، 1382،  ش 2.
4. http://school169.blogfa.com/post/161
5. http://alirezabaniasadi.blogfa.com/post/
6. https://madresefile.com/
7. http://mrkhalili1348.blogfa.com/post/60
8. http://sahedpol90.blogfa.com/post/121
9. http://mrkhalili48.blogfa.com/post/9